အန္တရာယ်ရှိသောဆေးဝါးများကိုမည်သို့ခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်သနည်း။
ပထမ ဦး စွာသိပ္ပံအချက်အလက်များ၏ယုံကြည်စိတ်ချရမှုအကြောင်းပြောကြရအောင်။
အကယ်၍ သင်သည်အချက်အလက်များကိုကြည့်ရှုရန်အသုံးမ ၀ င်ပါက၊ မည်သည့်အချက်အလက်များကိုငါယုံကြည်ရမည်နည်း၊ အချက်အလက်များကိုကြည့်ရှုရန်စိတ်မ ၀ င်စားပါက၊ မည်သည့်အချက်အလက်ကိုယုံကြည်ရမှန်းသိရန်ခက်ခဲနိုင်သည်။
အထူးသဖြင့်ဆေးဝါးများနှင့်ဖြည့်စွက်ဆေးဝါးများအကြောင်းလေ့လာမှုများသည်မကြာခဏကွဲလွဲသောရလဒ်များရှိသည်။ သက်လတ်ပိုင်းနှင့်သက်ကြီးရွယ်အိုများအတွက်လုံခြုံစိတ်ချရသောစမ်းသပ်မှုအနည်းငယ်ရှိပါသည်။
ငါတို့အဲဒါကိုဘာမှမလုပ်ပေးနိုင်ဘူးလား။
ဟုတ်ပါတယ်၊ အဲဒါမမှန်ပါဘူး။
ကံကောင်းထောက်မစွာ၊ “ ဘယ်ဆေးတွေကသောက်ဖို့အန္တရာယ်များသလဲ” ဟူသောမေးခွန်းတွင်ရှင်းလင်းသောစံနှုန်းအချို့ကိုသတ်မှတ်နိုင်ခဲ့သည်။
အဲဒါက “ ဘီယာစာရင်း” ပါ။
ဤစာရင်းကို ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင်အမေရိကန်၌ Dr. Mark Beers ကဖန်တီးခဲ့သည်။
သူ၏သက်ကြီးရွယ်အိုလူနာများအကြားဆေးဝါးပြဿနာများကြောင့်ကာလကြာရှည်စွာဒုက္ခရောက်ခဲ့သောဒေါက်တာဘီယာသည်ထိုအချိန်တွင်ရရှိနိုင်သောအချက်အလက်အမြောက်အများကိုစစ်ဆေးပြီး“ အန္တရာယ်ရှိဆေးဝါးများစာရင်းကိုပြုစုခဲ့သည်။
ထိုစာရင်းကိုနောက်မျိုးဆက်ဆရာဝန်များသို့လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့ပြီးနောက်ဆုံးပေါ်အချက်အလက်များထည့်သွင်းရန်ပုံမှန် update လုပ်နေဆဲဖြစ်သည်။
သက်လတ်ပိုင်းနှင့်သက်ကြီးရွယ်အိုများအတွက်အချက်အလက်အနည်းငယ်သာရှိသော်လည်း၎င်းသည်ဖြစ်နိုင်သောအကောင်းဆုံးဒေတာဖြစ်ပြီးယခုအချိန်တွင်အယုံကြည်ရဆုံးစာရင်းဖြစ်သည်။
the American Geriatrics Society (2015)Beers Criteria Update Expert Panel.(2005)American Geriatrics Society 2015 Updated Beers Criteria for Potentially Inappropriate Medication Use in Older Adults.
ဒါဆိုရင် Beers List ရဲ့နောက်ဆုံးဗားရှင်းကိုရည်ညွှန်းပြီးခန္ဓာကိုယ်ကိုထိခိုက်မှုဖြစ်စေတဲ့ဆေးတွေကိုအခုပဲစစ်ဆေးကြည့်ရအောင်။
သင်အသုံးပြုနေသောဆေးကိုစစ်ဆေးနေစဉ် ကျေးဇူးပြု၍ ဤစာမျက်နှာကိုကြည့်ပါ။
အသက်အာမခံကိုတိုစေသောဆေး ၉ မျိုး
“ ဘီယာများစာရင်း” သည်သက်လတ်ပိုင်းနှင့်သက်ကြီးရွယ်အိုများတွင်သိသာထင်ရှားသည့်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများဖြစ်စေတတ်သောဆေးဝါးအမြောက်အများကိုဖော်ပြထားပါသည်။
အစပြု၍ ၎င်းတို့အထဲမှအသုံးအများဆုံးဆေးကိုးမျိုးကိုရွေးကြပါစို့။
သင်အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှဤဆေးများမှမည်သည့်အန္တရာယ်ဆိုးကျိုးများကိုမဆိုခံစားရရန်အလားအလာပိုများသော်လည်း၎င်းတို့သည်မည်သည့်အသက်အရွယ်တွင်စိတ်ချရကြောင်းသေချာစွာပြောရန်မဖြစ်နိုင်ပေ။ ဒါပေမယ့်တစ် ဦး ချင်းစီပေါ်မူတည်တာကြောင့်ဘယ်အသက်အရွယ်မှာစိတ်ချရတယ်ဆိုတာကိုအတိအကျပြောဖို့မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။
မည်သည့်ကိစ္စမဆိုသင်သုံးစရာမလိုလျှင်၎င်းသည်အကြံကောင်းတစ်ခုဖြစ်နိုင်သည်။
ဆေးဝါးအားလုံးကိုလုံးလုံးလျားလျားတားဖို့ခက်ကောင်းခက်နိုင်တယ်၊ ဒါပေမယ့်မင်းကသက်ဆိုင်တဲ့ဆေးဝါးတွေထဲကတစ်ခုခုကိုသုံးနေတယ်ဆိုရင်မင်းဆရာဝန် (သို့) ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်ပညာရှင်နဲ့တိုင်ပင်ပြီးမင်းရဲ့ဆေးပမာဏကိုလျှော့ချဖို့စဉ်းစားပါ။
NSAIDs
NSAIDs များသည်စတီးရွိုက်မပါသောရောင်ရမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်သောဆေးဝါးများအတွက်ရပ်တည်သည်၊ ၎င်းသည်နာကျင်မှုကိုရပ်တန့်ရန်နှင့်အဖျားကိုလျှော့ချရန်လုပ်ဆောင်သည်။
သင်ဤစကားများနှင့်အကျွမ်းတ ၀ င်မရှိသော်လည်းအက်စပရင်၊ ibuprofen နှင့် indomethacin ကဲ့သို့သောပါဝင်ပစ္စည်းများသည်သင်နှင့်ရင်းနှီးပုံရသည်။
၎င်းတို့အားလုံးသည် NSAIDs မိသားစု ၀ င်များဖြစ်သည်။
NSAIDs ၏အားနည်းချက်မှာ၎င်းတို့ကိုအကိုက်အခဲပျောက်ဆေးအဖြစ်အလွယ်တကူသုံးလေ့ရှိသည်။
၎င်းသည်ပေါ့ပါးသောခေါင်းကိုက်ခြင်းနှင့်အဆစ်အမြစ်နာကျင်ခြင်းတို့ကိုသက်သာစေသောကြောင့်၎င်းကိုအလွဲသုံးစားလုပ်တတ်သည်။
သို့သော် NSAIDs များသည်အစာခြေစနစ်ကိုအလွန်ခက်ခဲစေပြီးအစာအိမ်နှင့်အူလမ်းကြောင်းမှသွေးထွက်စေတတ်သည်။
ထို့အပြင်ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်းနှင့်သွေးဖိအားမြင့်တက်ခြင်း၏ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများစွာရှိသည်၊ ထို့ကြောင့်ရေရှည်သုံးစွဲခြင်းကိုရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။
သင်အမှန်တကယ် NSAIDs လိုအပ်လျှင်အနည်းဆုံး ibuprofen သို့မဟုတ် salsalate ကိုရက်အနည်းငယ်သုံးပါ၊ သို့မဟုတ် naproxen ကိုရွေးချယ်ပါ။
အထူးသဖြင့် Naproxen ကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင်ဟားဗတ်ဆေးကျောင်းမှ“ အန္တရာယ်အနိမ့်ဆုံး” NSAID အဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး၎င်းသည် NSAIDs များအတွက်အကောင်းဆုံးရွေးချယ်မှုဖြစ်စေခဲ့သည်။
Harvard Heart Letter(2014)Pain relief that’s safe for your heart
ကြွက်သားဖြေလျှော့ဆေး
ကြွက်သားအားဖြည့်ဆေးများသည်နာမ ၀ တ်အတိုင်းကြွက်သားတင်းအားကိုသက်သာစေသောဆေးများဖြစ်သည်။
ပါဝင်ပစ္စည်းများတွင် methocarbamol, cyclobenzaprine နှင့် oxybutynin တို့ပါဝင်သည်။
၎င်းကိုမကြာခဏခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ တောင့်တင်းသောပခုံးများနှင့်တင်းအားကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသောထုံကျင်ခြင်းအတွက်သုံးသည်။
သို့သော်ကြွက်သားများဖြေလျော့ခြင်းသည် ဦး နှောက်၏အာရုံကြောများပေါ်တွင်ကြွက်သားများကိုဖြေလျော့စေသောကြောင့်၎င်းတို့ကိုမှန်မှန်ကန်ကန်တွေးရန်ခက်ခဲစေသည့်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးရှိသည်။
မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များတွင်ရောဂါလက္ခဏာများသည် “ ငါ့ခေါင်းကိုရှုပ်ထွေးစေသည်” ကဲ့သို့ရိုးရှင်းပေမည်၊ သို့သော်သက်ကြီးရွယ်အိုများတွင်၎င်းသည်ပြင်းထန်သောအခြေအနေများတွင်ချော်လဲခြင်းသို့မဟုတ်စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်းကိုဖြစ်စေနိုင်သည်။
ထို့ပြင်ကြွက်သားဖြေလျှော့မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ ပြဿနာသည်နာကျင်ခြင်းနှင့်ထုံကျင်ခြင်းအတွက်မှန်ကန်စွာအလုပ်လုပ်ကြောင်းအထောက်အထားမရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။
သင်သတိမထားလျှင်၎င်းကိုသောက်ပြီးနောက်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများသာရှိနိုင်သည်။
ဆေးသောက်ခြင်းမှအတတ်နိုင်ဆုံးရှောင်ကြဉ်ပါ။
Anxiolytics နှင့်အိပ်ဆေးများ
လူ ဦး ရေပိုများလာသည်နှင့်အမျှစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာမတည်မငြိမ်ဖြစ်လာခြင်း (သို့) လူလတ်ပိုင်းနောက်ပိုင်းကောင်းကောင်းအိပ်ပျော်ရန်ခက်ခဲခြင်း၊ စိုးရိမ်သောကဆန့်ကျင်သောဆေးဝါးများနှင့်အိပ်ဆေးများကိုမကြာခဏသတ်မှတ်သည်။
ပါဝင်ပစ္စည်းများတွင် diazepam နှင့် chlordiazepoxide တို့ပါဝင်သည်။
သင်အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှသင်၏ခန္ဓာကိုယ်သည်ဤဆေးများကိုထုတ်လုပ်ရာတွင်နှေးကွေးလာပြီးဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများခံစားရဖွယ်ရှိသည်။
ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများတွင်သတိလစ်ခြင်း၊ ကျခြင်းနှင့်သတိမေ့ခြင်းတို့ပါ ၀ င်သည်။
ဆေးကိုမရပ်နိုင်ပါကဘေးထွက်ဆိုးကျိုးနည်းသော SSRI (fluvoxamine သို့မဟုတ် paroxetine ကဲ့သို့ SSRI) သို့ပြောင်းနိုင်မလားဟုသင်၏ဆရာဝန်ကိုမေးပါ။
anticholinergic မူးယစ်ဆေးဝါး
Anticholinergic မူးယစ်ဆေးဝါးများသည် acetylcholine ဟုခေါ်သောအာရုံကြော transmitter တစ်ခု၏လုပ်ဆောင်ချက်ကိုနှိမ်နင်းသောဆေးများအတွက်ယေဘုယျအသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။
၎င်းကိုပါကင်ဆန်ရောဂါကဲ့သို့အစိုးမရသောရောဂါများမှအစာအိမ်နာခြင်း၊ ရွေ့လျှားခြင်းနှင့်ဓာတ်မတည့်မှုထိန်းချုပ်ခြင်းကိုအလွန်ကျယ်ပြန့်သောအခြေအနေများအတွက်သုံးသည်။
သို့သော် anticholinergic ဆေးများသည် ဦး နှောက်၏အာရုံကြောစနစ်ကိုထိခိုက်စေသောကြောင့်၎င်းတို့သည်မကြာသေးမီကသိသာထင်ရှားသည့်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများရှိသည်ကိုတွေ့ရှိခဲ့သည်။
ဝမ်းချုပ်ခြင်းနှင့်ပါးစပ်ခြောက်ခြင်းသည်အဖြစ်များသောအပျော့စားလက္ခဏာများဖြစ်သော်လည်း dementia ဖြစ်နိုင်ခြေမှာကြောက်စရာအကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။
၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင်ပြုလုပ်ခဲ့သောကြီးမားသောလေ့လာမှုတစ်ခုအရအသက် ၆၅ နှစ်အထက်လူများသည် anticholinergic ဆေးများကိုသုံးနှစ်ဆက်တိုက်သုံးသောအခါ dementia ဖြစ်ပွားမှုသည် ၁.၅ ဆမြင့်တက်ခဲ့သည်။
သင်သည်တစ်ချိန်တည်းတွင် anticholinergic ဆေးဝါးများစွာကိုသုံးခဲ့လျှင်ဖြစ်နိုင်ချေပိုများသည်။
Gray SL, et al. (2015)Cumulative use of strong anticholinergics and incident dementia: a prospective cohort study.
လေ့လာမှုတွင်ပါ ၀ င်သော anticholinergic ဆေးဝါးများသည်အအေးမိခြင်းနှင့်ဓာတ်မတည့်ခြင်းအတွက်သုံးသော antihistamines များ၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်းကိုဆန့်ကျင်သောဆေးဝါးများနှင့်စိတ်ကျရောဂါသက်သာစေသောဆေးများပါဝင်သည်။
ဤအသက်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးသည်မည်သည့်အသက်အရွယ်တွင်ပေါ်လာသည်ကိုရှင်းရှင်းလင်းလင်းမသိရသေးပါ၊ ၎င်းအချက်အလက်များသည်ယုံကြည်ရလောက်သောအရာမဟုတ်ပါ၊ သို့သော်မည်သည့်ကိစ္စတွင်မဆိုရေရှည်သုံးခြင်းကိုရပ်တန့်သင့်သည်။
နှလုံးအားကောင်းစေသောဆေးများ (cardiac glycosides)
ပြင်းထန်သောနှလုံး glycosides များသည်နှလုံးအားနည်းခြင်းနှင့်နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်းကိုကုသရန်သုံးသောဆေးများဖြစ်သည်။
Digoxin သည်လူသိများသောပါဝင်ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
ဤဆေး၏ပြဿနာမှာ၎င်းသည်အလွန်အကျွံသုံးစွဲမှုမှစွဲလမ်းရန်ဖြစ်သည်။
အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် digoxin ၏“ ထိရောက်သောထိုးဆေး” သည်စွဲစေသောဆေးနှင့်အလွန်နီးကပ်သောကြောင့်၊ အကျိုးကျေးဇူးများကိုရရှိရန်အလို့ငှာဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကိုအဆုံးအထိသင်သုံးရန်လိုသည်။
ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကွဲပြားသော်လည်းမကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း digitalis အဆိပ်သင့်မှုကြောင့်အမြင်အာရုံဆုံးရှုံးမှုများဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟုအစီရင်ခံစာများတွင်တွေ့ရသည်။
အကယ်၍ သင်သည်မူးယစ်ဆေးကိုရှောင်။ မရပါကအနည်းဆုံးတစ်နေ့လျှင် ၀.၁၂၅ မီလီဂရမ်ထက်မပိုရန်သတိပြုပါ။
Delphine Renard, et al. (2015)Spectrum of digoxin-induced ocular toxicity: a case report and literature review
သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကိုကျဆင်းစေသောဆေးများ
သွေးတွင်းသကြားဓာတ်မြင့်မားခြင်းသည်ရောဂါအားလုံး၏အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။
သွေးထဲရှိသကြားဓာတ်သည်ပုံမှန်ကျဆင်းသွားပါကသွေးကြောများကိုပျက်စီးစေပြီးနောက်ဆုံးတွင်အသက်တိုစေနိုင်သည်။
ဤနေရာတွင်မူးယစ်ဆေးဝါးကိုသုံးသည်။
၎င်းသည်အင်ဆူလင်ထုတ်ခြင်းကိုလှုံ့ဆော်ပေးပြီးသွေးသကြားဓာတ်ကိုပုံမှန်အနေအထားသို့ပြန်ရောက်စေရန်သတ်မှတ်သည်။
Glibenclamide နှင့် chlorpropamide တို့သည်သာဓကများဖြစ်သည်။
ဤဆေးသည်အလွန်အန္တရာယ်များသောအကြောင်းရင်းဖြစ်သောကြောင့်၎င်းသည်သက်လတ်ပိုင်းနှင့်သက်ကြီးရွယ်အိုအချို့တွင် hypoglycemic လက္ခဏာများဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
အထူးသဖြင့်ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ပြင်းထန်သောပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းနှင့်အဆိုးဆုံးအခြေအနေများတွင်သတိလစ်ခြင်းတို့ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။
ဖြစ်နိုင်လျှင်ဤဆေးကိုသုံးခြင်းမှရှောင်ကြဉ်။ အခြားရွေးချယ်နိုင်သောနည်းလမ်းများရှိမရှိသိရန်သင်၏ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ပါ။
H2 Blocker ပါ
H2 blockers များသည်အစာပြွန်၊ အစာအိမ်နှင့် duodenum ရောင်ရမ်းခြင်းကိုကုသရန်သုံးသောဆေးများဖြစ်သည်။
၎င်းသည်အစာအိမ်အက်ဆစ်ကိုနှိမ်နင်းနိုင်သောအစွမ်းသတ္တိရှိသည်။
ပထမတစ်ချက်တွင်၎င်းတို့သည်လုံခြုံသည်ဟုထင်ရသော်လည်းအမှန်မှာ H2 blockers များသည်သိမြင်မှုကျဆင်းခြင်းနှင့်စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာမတည်ငြိမ်ခြင်းကဲ့သို့ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများစွာရှိသည်။
အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် H2 blockers များသည်ဗဟိုအာရုံကြောစနစ်ကိုထိခိုက်စေပြီးကျောက်ကပ်အားနည်းသောသက်ကြီးရွယ်အိုများသည်ဆိုးရွားစွာထိခိုက်ခံရနိုင်ခြေပိုများသည်။
အစပိုင်းမှာလူလတ်ပိုင်းနဲ့သက်ကြီးပိုင်းတွေမှာအစာအိမ်အက်ဆစ်ပမာဏလျော့ကျလာတယ်၊ ဒါကြောင့်အစာခြေစနစ်ရဲ့အကျိအချွဲတွေကိုကာကွယ်ပေးတဲ့ဆေးတွေကိုရွေးတာကပိုကောင်းတယ်။
antipsychotic မူးယစ်ဆေးဝါး
Antipsychotics သည် ဦး နှောက်နှင့်စိတ်ပြဿနာအမျိုးမျိုးကိုကုသရန်သုံးသောဆေးများအတွက်ယေဘုယျအသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။
ဟုတ်ပါတယ်၊ ၎င်းကို schizophrenia, bipolar disorder, နှင့်အဓိကစိတ်ဓာတ်ကျခြင်းတို့အတွက်သုံးရန်မလွှဲမရှောင်သာဘဲအခြားကိစ္စများတွင်၎င်းကိုရှောင်ခြင်းသည်အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။
အချိန်ကြာရှည်စွာသုံးစွဲခြင်းသည်လူငယ်မျိုးဆက်များ၌ပင် ဦး နှောက်သွေးကြောပျက်စီးခြင်းနှင့်သေဆုံးမှုမြင့်တက်ခြင်းကဲ့သို့ပျက်စီးခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။
သင်၎င်းတို့ကိုသုံးပါကသူတို့၏အသုံးပြုမှုကိုကန့်သတ်ရန်ကြိုးစားပြီး“ သိမြင်မှုဆိုင်ရာအပြုအမူကုထုံး” ကဲ့သို့ဆေးဝါးမဟုတ်သောကုသနည်းများသို့အမြန်ဆုံးပြောင်းပါ။
estrogen ပါ
အက်စထရိုဂျင်သည်အမျိုးသမီးများဟော်မုန်းဆေးတစ်မျိုးဖြစ်ပြီးမီးယပ်သွေးဆုံးခြင်း (ပူလောင်ခြင်း၊ ပူခြင်း၊ နီခြင်း၊ ချွေးထွက်ခြင်းစသည့်) လက္ခဏာများအတွက်အဓိကသတ်မှတ်ထားသောဆေးဖြစ်သည်။
သို့သော်ဟော်မုန်းပြင်ဆင်မှုများစွာကဲ့သို့ estrogen သည်အစွမ်းထက်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများရှိသည်။
အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော်ပြင်ပမှယူသောဟော်မုန်းများသည်ရင်သားကင်ဆာနှင့်သားအိမ်ကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုကိုမြင့်တက်စေခြင်း၊ ဦး နှောက်အာရုံကြောရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကိုမြင့်တက်စေခြင်းနှင့်လူ့သက်တမ်းကိုတိုစေသောသွေးခဲများဖြစ်စေခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်သည်။
မကြာသေးမီကလေ့လာမှုများတွင်အီစထရိုဂျင်သည်ယခင်ကယုံကြည်သည့်အတိုင်းထိရောက်မှုမရှိကြောင်းပြသခဲ့သည်။
ရောဂါလက္ခဏာများအလွန်ပြင်းထန်ပါက၎င်းသည်ပေါ့ပေါ့ဆဆသုံးသင့်သောဆေးမဟုတ်ပါ။